الا دختر/ امید مهدی‌نژاد
دو بیتی‌های طربناک عرفانی
یکی از شیرین‌ترین و جذاب‌ترین مواجهاتی که در نمایشگاه کتاب تهران داشتم، با طنزپردازی چیره‌دست بود که امسال پس از چند سال انتظار، یک‌جا چهار اثر او که در جایی(!) گیر کرده بود، روانه نمایشگاه کتاب شد. گرچه «امید مهدی‌نژاد» را برای بار چندم می‌دیدم اما باید اعتراف کنم که دیدن او با آن چهره جدی و شیرین‌پرانی‌های ناگهانی باعث شد ناگهان به یاد این بیت حضرت سعدی بیفتم که: «دلم از تو چون نرنجد که به وهم در نگنجد/که جواب تلخ گویی، تو بدین شکر دهانی!» حالا تداعی خاطر است کاریش نمی‌توان کرد، وگرنه چندان ربطی هم نداشت!
* مهدی‌نژاد امسال با چهار کتاب: «آتش‌گردان» که دومین دفتر سروده‌های جدی اوست و «وقایع اختلافیه» مجموعه طنزهای ژورنالیستی‌اش، «جغور بغور» که مجموعه شعر طنز است و «الا دختر...» که رباعی‌های طنز او خطاب به دختران جامعه است، به نمایشگاه کتاب آمد؛ و ما حیران که از این بین کدام را برگزینیم، و خدای ناکرده انتخاب ما باعث این سوء‌تفاهم نشود که این کتاب بهترین کتاب اوست... او پیش‌تر کتب‌هایی چون «یک بغل کاکتوس»، «قهوه قندپهلو»، «رجزمویه»و... به اهالی شعر و طنز تقدیم کرده بود اما در نهایت «الا دختر...» بی هیچ ترجیحی انتخاب شد، همین‌طور عشقی!
* «الا دختر...» که توسط شاعر «رباعی‌های طربناک عرفانی» معرفی شده در واقع مجموعه رباعی‌هایی است که شاعر جرات به خرج داده و با مخاطب نسوان به شوخی و ظریفه‌گویی پرداخته. و البته در مقدمه هر کدام موضوع رباعی را با طنزی مضاعف بیان نموده، مثلا جایی نوشته:
[در تقاضای آهنگ درخواستی از معشوق مطرب]
الا دختر که دست تو به سازه
هنر از پنجه‌ات در اهتزازه
بزن یک نغمه در آواز دشتی
نترس از محتسب، دشتی مجازه!
***
[در تلمیح]
الا دختر مرا بیچاره کردی
میان قبطیان آواره کردی
توکه حال زلیخا را نداری
چرا پیراهنم را پاره کردی؟!
حالا از این رباعی‌های که بگذریم، دو موضوع دیگر باقی می‌ماند. یکی هنرنمایی اضافه سید مسعود شجاعی طباطبایی –مدیر فعلی خانه کاریکاتور ایران-است که برای هر رباعی یک کاریکاتور جالب کشیده و دیگری شرح لغات و اصطلاحات دشواری است که در انتهای کتاب آمده و خود ماجرایی است و ای بسا حاشیه جذاب‌تر و خنده‌دارتر از متن باشد! به عنوان مثال:
مجاز: غیر غیرمجاز. در اصطلاح به موسیقی‌های غیردیمبلی گفته می‌شود.
محتسب: گشت ارشاد. مسئول تعزیرات حکومتی. محتسب از نیروهای فعال قدیم است که در سطح شهر تردد و به موارد خلاف شرع و قانون به صورت سرپایی رسیدگی می‌کرد.
دو پنجم: دو روی پنج. اگر چیزی را به پنج قسمت مساوی تقسیم کرده، آن‌گاه دو قسمت از پنج قسمت را انتخاب کنیم، دو پنجم آن را انتخاب کرده‌ایم. کسر دو پنجم در ریاضیات عرفانی به معنای انتخاب وحدت ثانویه از کثرات خمسه است، که شرح این معنا مجالی فراخ می‌طلبد!
مشخصات کتاب:
عنوان: الا دختر
نویسنده: امید مهدی‌نژاد
نشر:سپیده‌باوران
قیمت: سه هزار و نهصد و نود و نه تومان ناقابل
۱۴۲صفحه
این
کتاب را می‌توان از فروشگاه کتاب آفتاب واقع در: مشهد، چهارراه شهدا،
روبه‌روی شیرازی۱۴، پاساژ رحیم‌پور، انتهای پاساژ (با شماره تماس
۰۵۱.۳۲۲۲۲۲۰۴) تهیه نمود.
زهیر موسوی