جاکتابی

کتابی پر از آهنگ و زندگی

** کتابی که این هفته برای معرفی در نظر گرفته‌ام کتابی است که سال پیش به سفارش یکی از دوستان کتاب‌خوان (یا به عبارتی کتاب‌خوار!) برای خواندن انتخاب کردم؛ البته درست یادم نیست کدام‌شان بود، یعنی کدام‌یک از دوستانم به من توصیه کرد و خوب این از عوارض پیری است دیگر! به هر حال این کتاب همین «شبانه‌ها»ی «کازوئو ایشی‌گورو»، نویسنده انگلیسی ژاپنی‌تباری است که این روزها خیلی سر و صدا به پا کرده است!

** شبانه‌ها آخرین اثر ایشی‌گورو است. نویسنده‌ای ژاپنی که از پنج‌سالگی مقیم انگلستان شده و باعث شده او را انگلیسی ژاپنی‌تبار بخوانند! ایشی‌گورو البته از آن‌هایی نبوده که از کودکی بخواهد نویسنده شود و خیال نویسندگی در سر بپروراند. آن‌گونه که خودش از کودکی‌اش روایت کرده بیش‌تر دوست داشته تا یک  نوازنده یا موسیقی‌دان باشد تا نویسنده؛ اما از بخت خوبِ ما، بی‌آن‌که خود او درست بداند، ورق برگشته و او روی به نوشتن آورده است! نویسندگی او اول با ترانه‌سرایی‌هایش آغاز شد؛ و از قضا هیچ خواننده‌ای ترانه‌های او را نخوانده تا برای‌مان خبر بیاورد که در ترانه‌سرایی چند مرده حلاج بوده؟! اما هرچه بوده در همان آغاز داستان‌نویسی دهان ناشران انگلیسی را آب می‌اندازد، و چون آن‌ها بر خلاف ناشران مملکت‌مان انگلیسی بوده‌اند(!) از همان ابتدا بو برده‌اند که این یارو قرار است نویسنده مشهوری بشود و از همان ابتدا از او استقبال خوبی به عمل آورده‌اند.
حالا جای آن‌که از قدر نشناسی ناشران ایرانی گلایه کنید ادامه ماجرا را بخوانید: آقای ایشی‌گورو گرچه امروز 58 سال دارد اما عمر نویسندگی حرفه‌ایش 30 سال بیش‌تر نیست. اول کار او «منظره پریده‌رنگ تپه‌ها» بود و بعدا کارهایی چون «بازمانده روز»، «وقتی یتیم بودیم» و «هرگز ترکم مکن» که دست‌مایه یک فیلم به همین نام شد، منتشر شدند.

** پس از پنج سال آقای نویسنده متوجه شد دیگر وقتش شده تا کاری بکند، بنابراین همین کتاب شبانه‌ها را که مجموعه‌ای از پنج داستان کوتاه است منتشر نمود. این داستان‌ها چند ویژگی مشترک دارند. اول این‌که گویا نویسنده عشق ایام کودکی‌اش را که همان موسیقی بوده تقریبا در همه این داستان‌ها آورده و تقریبا موسیقی، بخش قابل توجهی از داستان و توصیف‌هایش را تشکیل می‌دهد. اشتراک دیگر این‌که نویسنده به خودش در ایجاد فرم‌های متعدد و متنوع زحمتی نداده و در همه داستان‌هایش، راوی شخص اول داستان است که از گذشته‌ای سخن می‌گوید.ایشی‌گورو اعتقاد زیادی به توصیف جزئیات دارد و رمز موفقیت او شاید در همین جزئی‌پردازی‌های اوست.

** «... از شنیدنش متاسفم آقای گاردنر. فکر می‌کنم بعضی ازدواج‌ها حتی ممکن است بعد از بیست و هفت سال به جدایی ختم شود. اما دست کم شما می‌توانید به این روش از هم جدا شوید؛ تعطیلاتی در ونیز؛ خواندن روی یک قایق...»